ตับเป็นอวัยวะที่สำคัญที่สุดอวัยวะหนึ่งของร่างกายทำหน้าที่เป็นโรงงานกรองพิษ และประมวลผลสารต่างๆ ที่เข้าสู่ร่างกายมากกว่า 500 ประเภท ทุกวันนี้ผู้คนกลับหลั่งสารเคมีตกค้าง ที่แฝงตัวอยู่ในรูปของ “เครื่องดื่ม” ออกมามากมาย  เราได้รับสารเคมีและสารปรุงแต่งต่างๆ มากมาย ผ่านอาหารและเครื่องดื่ม การดูแลสุขภาพตับจึงเป็นเรื่องที่ควรให้ความสำคัญอย่างยิ่ง     

หลายคนอาจไม่ทราบว่าเครื่องดื่มที่ดื่มประจำวันนั้น อาจเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อสุขภาพตับโดยไม่รู้ตัว  วันนี้จะอยากพาเพื่อนๆ ไปรู้จักเครื่องดื่มที่อาจส่งผลเสียต่อตับของคุณอย่างเงียบๆ และเสนอทางเลือก ที่ดีกว่าเพื่อการดูแลสุขภาพตับอย่างเหมาะสม

เครื่องดื่ม 3 ชนิดที่ส่งผลเสียต่อสุขภาพตับ

1. โซดาไดเอท – กับดักแห่งสารให้ความหวานเทียม  โซดาไดเอทที่โฆษณาว่า “ไม่มีน้ำตาล ไม่มีแคลอรี” กลับเต็มไปด้วยสารที่กลายเป็นอันตรายต่อสุขภาพด้วยเหตุผลหลัก คือ มันมีสารให้ความหวานเทียมเช่น แอสปาร์เทม, ซูคราโลส, และอะซีซัลเฟม โพแทสเซียม ซึ่งส่งผลเสียต่อจุลินทรีย์ในลำไส้ ทำให้สมดุลของระบบย่อยอาหารเสียหาย และ เมื่อระบบย่อยอาหารมีปัญหา ตับจะต้องทำงานหนักขึ้นเพื่อกำจัดสารพิษที่รั่วไหลจากลำไส้ ดังนั้น ในบางแง่มุม มันแย่ยิ่งกว่าโซดาทั่วไปเสียอีกครับ 

2. น้ำพันช์ผลไม้ – ลูกอมเหลวในร่างเครื่องดื่มเพื่อสุขภาพ  แม้จะฟังดูดีต่อสุขภาพใช่ไหมครับ ?  ไม่ใก้ลเคียงเลย เพราะน้ำพันช์ผลไม้ส่วนใหญ่มีองค์ประกอบที่น่าเป็นห่วง  กล่าวคือ มันมีน้ำผลไม้แท้น้อยกว่า 5% ส่วนที่เหลือ คือ น้ำเชื่อมข้าวโพดฟรุกโตสสูง (High Fructose Corn Syrup) ที่ประกอบด้วย สีสังเคราะห์และสารกันบูด ดังนั้น มันทำให้ตับต้องทำงานหนักในการประมวลผลน้ำตาลและสารเคมีเหล่านี้  สิ่งที่คิดว่าน่าจะเป็นประโยชน์ นั่นแฝงด้วยอันตรายมากมาย จนเราทานกันเป็นล่ำเป็นสันครับ

3. ชาหวาน – ระเบิดฟรุกโตสในร่างชา  ชาหวานที่วางจำหน่ายทั่วไปมักมีปัญหาเช่นกัน  ปัญหาที่พบ ส่วนใหญ่ คือ ใช้น้ำเชื่อมข้าวโพดแทนน้ำตาลจริง นั่นคือ ระเบิดฟรุกโตสที่ทำลายตับของคุณ แถมมันยังมีสารปรุงแต่งรสและสีสังเคราะห์ และปริมาณน้ำตาลสูงเกินไปต่อการบริโภคประจำวัน ส่งผลให้ตับต้องประมวลผลฟรุกโตสในปริมาณมาก  มันไม่ใช่ “ชา” แต่มันคือพิษ ที่คุณบรรจงใส่เข้าในร่างกาย ทำให้ร่างกายมันแย่ลงเรื่อยๆ 

เครื่องดื่มอื่นๆ ที่ควรระวัง  อาทิ เช่น ค็อกเทล (เช่น มาร์การิต้า) และเครื่องดื่มแอลกอฮอล์  การผสมแอลกอฮอล์กับน้ำตาลทำให้ตับต้องทำงานหนักเกินไปต้องประมวลผลทั้งแอลกอฮอล์และ น้ำตาลในเวลาเดียวกัน อีกอย่าง คือ เครื่องดื่มชูกำลัง ซึ่งพวกคนงาน ชอบหามาทานกัน เพื่อทำให้ทำงานได้นานๆ จนกลายเป็นอุปธานหมู่ว่า เครื่องดื่มนี้ ชูกำลัง ทำงานขยัน แต่หากรู้ไม่ว่า มันทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดพุ่งสูงขึ้นอย่างรวดเร็วและมีคาเฟอีนในปริมาณสูงที่อาจส่งผล ต่อการทำงานของตับอย่างมาก หรือที่เราเข้าใจกันว่า “ตายผ่อนส่ง”  ผมเองก็เคยหลงผิดซื้อมาให้คนงานทาน เพราะความเชื่อผิดๆ นั่นเอง  สุดท้าย ก็ไม่น่าจะพลาด คือ “กาแฟปรุงแต่งรส” ที่วางขายกันเป็นซองๆ สำเร็จรูป   เพื่อนๆ รู้หรือไม่ว่า มันอาจมีน้ำตาลถึง 50 กรัมต่อแก้ว พร้อมสารเคมีต่างๆ ที่ตับต้องกำจัดออกจากร่างกาย  เพื่อนๆ ก็ภูมิใจมากในการนำเสนอให้เพื่อนๆ ที่มาเยี่ยมเยียนบ้านเราทานกัน สิ่งเหล่านี้ คือ วิธีที่ไขมันเกาะตับค่อยบรรจงสร้างขึ้นอย่างเงียบๆ 

เอาละ ผมก็พูดแต่เรื่องร้ายๆ มาตลอด เดี๋ยวเพื่อนๆ จะว่าผมเป็นพวก pessimistic มากไปหรือเปล่า ผมจึงอยากจะพูดถึงเรื่องดีบ้าง ครับเพื่อนๆสามารถฟื้นฟูความเสียหายที่เกิดขึ้นแก่ตับของเรา ด้วยวิธีธรรมชาติได้นะครับ  ผมมีอยู่ในใจ 3 เครื่องดื่มอันทรงพลังที่ช่วยขจัดไขมัน และการอักเสบจากตับของคุณได้ครับ 

1. ชามิลค์ทิสเซิล (Milk Thistle Tea)  เป็นสมุนไพรบำรุงตับมานานหลายศตวรรษ บางครั้งใช้เป็นยาแก้พิษ หรือ ช่วยฟื้นฟูตับจากสารพิษต่างๆ อย่างเช่น พิษไทลีนอล พิษงู หรือสารเคมีตกค้าง เพราะมันมีสารซิลิมารินที่ช่วยปกป้องเซลล์ตับ  นี่เป็นหนึ่งในกลไกป้องกันตามธรรมชาติที่ทรงพลังที่สุดที่ตับของคุณสามารสร้างได้  หาซื้อก็ง่ายๆ ครับ ลองดูครับ 

• วิธีการเตรียมง่ายๆ ครับ : ชงใบมิลค์ทิสเซิลแห้งกับน้ำร้อน 1 ช้อนชาต่อน้ำ 1 แก้ว นาน 10-15 นาที

2. น้ำส้มสายชูหมักจากแอปเปิลผสมมะนาว  ประโยชน์ของมัน ก็ คือ เพิ่มความไวต่ออินซูลิน ช่วยกำจัดไขมันสะสมในตับ และช่วยรักษาสมดุลระดับน้ำตาลในเลือด  เป็นวิธีง่ายๆ ราคาถูก และมีประสิทธิภาพ ครับ 

• วิธีการเตรียม: ผสมน้ำส้มสายชูหมักจากแอปเปิล 1 ช้อนชา และน้ำมะนาว 1 ช้อนชา ในน้ำอุ่น 1 แก้ว ดื่มก่อนอาหาร

3. น้ำซุปกระดูก  ประโยชน์ของมัน คือ มันอุดมไปด้วยกลูตาไธโอน สารต้านอนุมูลอิสระสำคัญของตับ ช่วยต้านการอักเสบ ลดไขมันในตับ และ บำรุงลำไส้ ซึ่งส่งผลดีต่อสุขภาพตับ

• วิธีการเตรียม: ต้มกระดูกวัวหรือไก่ด้วยไฟอ่อนนาน 12-24 ชั่วโมง เติมผักและสมุนไพรตามต้องการ

ส่วนเครื่องดื่มเสริมอื่นๆ เพื่อสุขภาพตับ ก็มีเช่นกัน ครับ อย่างเช่น  กาแฟออร์แกนิก (ไม่เติมน้ำตาล) ซึ่งมีสารต้านอนุมูลอิสระช่วยปกป้องตับ แต่ควรดื่มในปริมาณที่เหมาะสม  ชาเขียว อุดมไปด้วย EGCG (Epigallocatechin gallate) ที่มีคุณสมบัติต้านการอักเสบและปกป้องตับ ผมและลูกสาว มันจะทาน Green Tea ครับ ไม่ผสมอะไรเลย  หรือไม่  น้ำบีทรูท  ช่วยเพิ่มการผลิตกลูตาไธโอนในร่างกาย และส่งเสริมการไหลเวียนของเลือด และ น้ำขมิ้น  มีสารเคอร์คูมินที่มีฤทธิ์ต้านการอักเสบและช่วยปกป้องตับ  แต่ขอบอกก่อนว่า นี่ไม่ใช่เทรนด์ นะ ครับ แต่เป็นเครื่องมือในชีวิตประจำวันเพื่อสุขภาพตับที่ดี ตับของคุณกำลังกรองเลือดและกำจัดสารพิษอย่างต่อเนื่อง เมื่อตับทำงานหนักเกินไป ทุกอย่างก็จะแย่ลง  เลิกดื่มเครื่องดื่มที่มีสารพิษ และ บำรุงตับของคุณอย่างถูกวิธี

แนวทางการดูแลสุขภาพตับอย่างยั่งยืน  หลักการพื้นฐานง่ายๆ คือ 

1. หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูงและสารเคมี
2. เลือกเครื่องดื่มที่มีสารต้านอนุมูลอิสระ
3. ดื่มน้ำสะอาดเพียงพอ อย่างน้อย 8-10 แก้วต่อวัน
4. รับประทานอาหารที่มีใยอาหารสูง เพื่อส่งเสริมการขับถ่าย

การปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต  ด้วยการออกกำลังกายสม่ำเสมอ เพื่อเผาผลาญไขมันและเพิ่มการไหลเวียนของเลือด  นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ 7-8 ชั่วโมงต่อคืน และ จัดการความเครียด ด้วยการทำสมาธิหรือโยคะ การเดิน Shopping ไม่ใช่การลดความเครียดนะครับ เพราะคนหนึ่งลดได้ แต่อีกคนเครียดจัดครับ (ไม่ใช่ผมครับ เพราะ คนเดียวสบายๆ 555)

กรณีศึกษา: การฟื้นฟูสุขภาพตับด้วยการเปลี่ยนเครื่องดื่ม   กรณีที่ 1 : นายสมชาย วัย 45 ปีปัญหาเริ่มต้น ผู้ชายคนนี้ ชอบดื่มโซดาไดเอท 3-4 กระป๋องต่อวัน  การผลตรวจเลือดพบเอนไซม์ตับสูงกว่าปกติ และมีอาการเหนื่อยง่ายและปวดท้องขวา  เราปรับเปลี่ยนพฤติกรรม โดยให้หยุดดื่มโซดาไดเอททั้งหมด เปลี่ยนเป็นชาเขียวและน้ำส้มสายชูหมักแอปเปิล และ ดื่มน้ำสะอาด 10 แก้วต่อวัน ผลลัพธ์หลัง 3 เดือน  พบว่า เอนไซม์ตับกลับสู่ระดับปกติ อาการเหนื่อยง่ายลดลง และน้ำหนักลดลง 5 กิโลกรัม

กรณีที่ 2: นางสาวมาลี วัย 32 ปี  ปัญหาเริ่มต้นที่เราพบ คือ ดื่มชาเย็นหวาน (ชาไข่มุก) ทุกวัน 2-3 แก้ว เราพบว่ามีปัญหาผิวหมองคล้ำ หยาบ  และ ตรวจพบไขมันในตับระดับเล็กน้อย  เราเริ่มปรับเปลี่ยน โดยการเปลี่ยนจากชาหวานเป็นชามิลค์ทิสเซิล เสริมด้วยน้ำบีทรูทสด 3 ครั้งต่อสัปดาห์ และให้ออกกำลังกายเพิ่มขึ้น  ผลลัพธ์หลัง 6 เดือน: พบว่า ไขมันในตับลดลงอย่างชัดเจน ผิวพรรณดีขึ้น และ ระดับพลังงานเพิ่มขึ้น

ข้อควรระวัง การเปลี่ยนแปลงควรเป็นไปอย่างค่อยเป็นค่อยไป เพื่อให้ร่างกายปรับตัวได้ และพฤติกรรมที่ไม่ดี รวมทั้งควร ปรึกษาแพทย์ หากมีโรคประจำตัวหรือกิน และที่สำคัญ คือ ไม่ควรหยุดยาที่แพทย์สั่งจ่าย โดยไม่ปรึกษาแพทย์ก่อน 

การดูแลสุขภาพตับเป็นการลงทุนระยะยาวที่สำคัญต่อสุขภาพโดยรวม การเลือกเครื่องดื่งที่เหมาะสมและหลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีส่วนประกอบที่เป็นอันตรายเป็นขั้นตอนแรกที่สำคัญ  การปรับเปลี่ยนนิสัยการดื่มจากเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูงและสารเคมีเป็นเครื่องดื่มธรรมชาติที่บำรุงตับ จะช่วยให้ตับทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น ส่งผลให้สุขภาพโดยรวมดีขึ้นในระยะยาว  แต่อย่าลืมว่าการดูแลสุขภาพตับไม่ได้ขึ้นอยู่กับการเปลี่ยนเครื่องดื่มเพียงอย่างเดียว แต่ต้องร่วมกับการรับประทานอาหารที่ถูกต้อง การออกกำลังกายสม่ำเสมอ การพักผ่อนที่เพียงพอ และการจัดการความเครียดอย่างเหมาะสม  “สุขภาพตับที่ดีจะเป็นรากฐานสำคัญของสุขภาพที่ดีในระยะยาว เริ่มต้นการเปลี่ยนแปลงตั้งแต่วันนี้ เพื่ออนาคตที่สดใสและสุขภาพดีของคุณ”  

ด้วยความปรารถนาดีจากผม  

ศิษย์ สุมาเต็กโซ